Zo ga je aan de slag met hybride onderwijs

Veel scholen overwegen een hybride lesprogramma op te zetten nu er steeds vaker leerlingen, leerkrachten en soms zelfs hele klassen door een corona-uitbraak thuis moeten blijven. Hoe organiseer je dit? Een succesvolle hybride leeromgeving vereist een andere strategie dan enkel fysiek of digitaal onderwijs. Als leerkracht sta je voor nieuwe uitdagingen op het gebied van instructie, organisatie en leerlingcontact. In deze blog gaan we in op deze vraagstukken en geven we tips en richtlijnen om hybride onderwijs op te zetten.

Hybride onderwijs brengt fysiek en online onderwijs samen tot één geheel: de ene helft online, de andere helft in de klas. Wie informatie over hybride onderwijs zoekt, loopt gauw tegen het probleem aan dat veel literatuur en voorbeelden uitgaan van een voorspelbare en controleerbare setting –  en niet van een omgeving waarin leerlingen en leerkrachten plots thuis moeten blijven. Wel zijn er een aantal kenmerken van hybride onderwijs, waarmee je ook in een minder gecontroleerde setting aan de slag kunt. We onderscheiden hybride onderwijs in drie belangrijke pijlers: sociaal-emotioneel welzijn, betekenisvol onderwijs en evaluatie en reflectie. Samen leidt dit tot goed hybride onderwijs. We zetten ze voor je op een rijtje!

Pijler 1 – Sociaal-emotioneel welzijn

Het sociaal-emotioneel welzijn van de leerling is ongeacht het onderwijstype het belangrijkste fundament voor een krachtige leeromgeving. Een voorbeeld: het werkt niet als we enkel een webcam op het digibord richten en hopen dat de leerlingen thuis de les kunnen volgen. Als het mentale, emotionele of sociale welzijn van een leerling niet in orde is, dan kan hij moeilijk toekomen aan leren. Met deze reden krijgen de menselijke basisbehoeften van Maslow voorrang op de leerniveaus van Bloom, zeker in hybride onderwijs. Faciliteer en investeer daarom in betekenisvol contact!

Zo doe je dat:

• Gebruik Google Formulieren of Microsoft Forms als check-in voor leerlingen die vanuit huis onderwijs volgen. Met check-ins kun je de stemming peilen en zicht krijgen op het welzijn van je leerlingen. 
• Breng in kaart welke leerlingen het meest behoefte hebben aan extra contact. Gebruik Google Meet of Microsoft Teams om deze leerlingen op een vast moment van de dag te ondersteunen. Stel twee simpele, effectieve vragen: hoe gaat het en wat heb je nodig?
• Maak gebruik van een maatjessysteem. Koppel leerlingen die fysiek aanwezig zijn aan een aantal leerlingen die thuis zitten. Kies bij voorkeur sociale leerlingen die de stof goed begrijpen en anderen graag helpen. Hoe je dit vormgeeft, kun je het beste samen met je klas bepalen.
• Geef leerlingen die thuis zitten een podium. Organiseer bijvoorbeeld een klassikale Meet-sessie en laat de leerlingen op school vooraf vragen bedenken voor thuisblijvers. Het gaat hier om verbinding, niet om inhoud. Zet in op positieve onderwerpen: welke superheld zou je willen zijn en waarom? Als je nu op vakantie mocht, waar zou je heengaan?

Pijler 2 – Betekenisvol onderwijs

De volgende pijler van hybride onderwijs is het geven van betekenisvolle inhoud en instructie. Met betekenisvol leren biedt de leerkracht inhoud aan die een maatschappelijke én persoonlijke meerwaarde heeft voor leerlingen. Hij doet dit door de belevingswereld van de leerling centraal te stellen, door in te zetten op ervaringsgerichte activiteiten en door leerlingen de ruimte te geven om te reflecteren op de lesstof. Dit betekent niet per se dat alle activiteiten leuk hoeven zijn, maar ze moeten in ieder geval boeien. Op deze manier verhoog je de intrinsieke motivatie die de leerlingen hard nodig hebben om te kunnen leren in een hybride leeromgeving. 

Betekenisvol onderwijs kun je op allerlei verschillende manieren vormgeven. Vaak leent projectmatig onderwijs zich hier het beste voor.

Zo pak je dit aan:

• Gebruik Google Classroom of Microsoft Teams om je opdrachten klaar te zetten. Voeg extra instructies en tools toe voor leerlingen die thuis zitten. Denk aan een Meet-link en een samenwerkingsdocument voor de thuiswerkende leerlingen, zodat ze met elkaar kunnen sparren. 
• Zet in op projectmatig onderwijs. Google Workspace for Education en Microsoft 365 bieden uitstekende tools om dit soort activiteiten te organiseren. Laat leerlingen realtime samenwerken in Google Documenten of Microsoft Word Online. Laat ze digitaal brainstormen in Google Jamboard of persoonlijke verhaal vertellen in Microsoft Sway. Google Sites is ook een uitstekende samenwerkingstool waarmee leerlingen op laagdrempelige wijze hun eigen website kunnen bouwen.
• Zet immersive learning tools klaar in Classroom of Teams om je leerlingen onder te dompelen in een digitale ervaring. Gebruik bijvoorbeeld Google Earth om de leerling op de top van de Mount Everest te zetten, laat ze met Google Arts and Culture door het Rijksmuseum wandelen of in een 360 graden video wegdromen in de wereld van Dali. 
• Je kunt ook (aspecten van) flipped onderwijs toepassen. In dit onderwijsconcept stuurt de leerkracht aan op leerlinggericht en betekenisvol onderwijs. Lees in deze blog vier tips om je onderwijs te flippen.

Pijler 3 – Evaluatie en reflectie

De derde pijler is evaluatie en reflectie. Door hierop in te zetten versterk je ook nog eens automatisch het sociaal-emotioneel welzijn van de leerling én jouw opzet van betekenisvol onderwijs. Bovengenoemde tools zoals Meet, Teams en Formulieren helpen je bij evaluatie en reflectie. Evalueer niet alleen op inhoud, maar laat leerlingen ook reflecteren op de relatie tussen het onderwerp en zichzelf. Dus niet alleen: heb ik begrepen waar het over ging? Maar ook: wat betekent dit voor mij persoonlijk?

Hou de volgende punten in gedachten:

• Laat leerlingen met elkaar evalueren en reflecteren (peer-feedback).
• Neem meer tijd voor reflectie dan je gewend bent. Vaak wordt er vooral op inhoud geëvalueerd en vergeet je al snel de persoonlijke invalshoek. 

Evalueer en reflecteer niet alleen in je klas, maar ook met je team. Lees deze blog om te achterhalen hoe je het beste input vanuit het team én de leerlingen kunt verzamelen. Gebruik deze input om je hybride onderwijs te optimaliseren.

De Cloudwise Academy biedt als Google Partner een online workshop van The Google Anywhere School aan waarin hybride onderwijs centraal staat. Tijdens deze workshop krijg je meer praktische tips en een gepersonaliseerde Google Site met allerlei handige tips en tools. Lees hier meer informatie over deze online workshop en meld je aan.

Door de opnieuw verscherpte maatregelen is de kans aanwezig dat scholen helaas weer (deels) moeten sluiten. Gelukkig kun je je goed voorbereiden op deze situatie. Onder andere door het uitvoeren van bovenstaande tips én door hardware in te zetten zoals Chromebooks, Meet kits en webcams die je kunnen ondersteunen bij hybride en afstandsonderwijs. Lees hier meer over de inzet van webcams in de klas. Ondanks de grote vraag naar Chromebooks, hebben we ruime voorraad. Deze zijn direct aan te schaffen in onze webshop. We denken graag met je mee welke Chromebooks of ander hardware het beste aansluiten bij jouw onderwijs. Neem hierover vrijblijvend contact met ons op via 03 550 00 25 of sales@cloudwise.be.

Heb je een vraag over hybride onderwijs? De trainers en adviseurs van de Cloudwise Academy staan paraat! Neem contact op via